Schaatsen? Hoe werkt dat… – The old Floris online

Ik had vandaag een discussie met Linda in de auto. Het ging over schaatsen en hoe het mogelijk was dat je kan schaatsen. Ze was er van overtuigd dat je over een spiegelgladde kunststof plaat ook kan schaatsen, als het maar zo glad als ijs is. Ik was er niet helemaal van overtuigd, want ik dacht dat het ijs onder de schaats moest smelten om vooruit te komen. Schaatsen over een kunststofbaan kan wel, maar dan wel met een flinterdun laagje ijs er overheen. We kwamen er niet helemaal uit en nu zit ik thuis eens te kijken hoe het werkt en ik vindt op Natuurwetenschappen.nl een tekst van een docent;

Een beetje flauw, maar jullie komen een heel eind in de buurt. De reden waarom een schaats schaatst, is natuurlijk een studie op zich. Ik zou hier nu niet de tientallen professionals even willen afdoen als een hoop gedoe om iets simpels.

Wat er in feite gebeurd is dat er een minuscuul laagje ijs smelt onder het ijzer oppervlak, en dit ‘vliesje’ water is natuurlijk veel beweeglijker dan het bevroren water, met andere woorden, de moleculen rollen over elkaar heen, en dat wordt dus ervaren als glad. Eigenlijk net als aquaplanen.

De vorming van dat vliesje water onder dat ijzer komt niet door neerslaand condens, maar door de druk van het ijzer op het ijs. Bedenk dat een schaats ijzer erg dun is, en een beperkte oppervlakte heeft. Stel nu een mm dik, en het ijzer is 25cm lang. ->> 250 x 1 = 250 mm^2 oppervlakte.

Nu nemen we een atletisch figuur van gemiddeld 75 kilo, en plaatsen dit op de schaats in stilstaande positie, met beide benen op de grond. Even doorrekenen geeft dit een druk van 75/(250*2 schaatsen) = 0,15 kg/mm^2. (reken dit maar terug naar Pascal of bar)

Het is deze druk die het ijs doet smelten. Dit gegeven is heel gemakkelijk aan te tonen door een gewichtig voorwerp, maar met een kleine oppervlakte op een blok ijs te leggen in een tempratuur waarbij het ijs niet smelt uit zich zelf, maar ook niet te laag dat er geen energie omzetting kan plaats vinden. 0 C. zou aardig zijn. Als je maar genoeg geduld hebt dan zal je zien dat het voorwerp zich in het ijs zal ‘graven’ dit gaat heel langzaam.

Dit verklaart ook meteen een andere vraag waarom ijsblokjes zo raar smelten als je ze op een wasbakputje legt. Dus schaatsen op een kunststof ijsbaan kan niet? Want plastic kan je niet onder je schaats smelten, of je moet heeeeel veel wrijving veroorzaken.

Maar Linda geeft niet op en zoekt er spontaan voorbeelden bij waar het wel kan. Art-ice is een goed voorbeeld en ook hier kan je een aantal mensen er enthousiast over zien praten; Schaatsforum – Schaatsen op kunstijs. Het laatste bericht vat wel een beetje samen wat er in het hele draadje wordt besproken;

Ik heb vandaag op zo’n synthetische baan geschaatsd. Het is eerst echt gigantisch wennen komt ook omdat je op soort van ijshockeyschaatsen staat en niet mijn eigen klappers..

ik heb wel het idee dat het een stuk zwaarder is dan gewoon ijs en het is zeker nog niet zo ver om er als langebaanschaatsers wat aan te hebben maar zo een keer voor de lol is het best grappig en ik heb dan ook ontzettend veel lol gehad

voor mensen die niet echt kunnen schaatsen is het denk ik wel leuk maar wil het echt toekomst hebben dan moet er nog heel wat verbeterd worden, maar denk dat je het vooral als iets moet zien voor de lol ook omdat we op deze baan nog niet met eigen schaatsen en zo op mochten.

Dus het is nog niet als echt schaatsen?
Als ik de website en reclame van Viking-Ice moet geloven zijn ze dat stadium alweer voorbij. In Las Vegas en bij Hockey-teams schijnen mensen al gebruik te maken van Kunst stof ijsbanen, zie hier de website. Ik weet het niet, hoe zit het dan met het graven of snijden in het ijs als je een bocht om schaatst? Of abrupt moet remmen? Ik weet het niet…. De charme blijft natuurlijk bij het echte ijs op noren, kunstschaatsen en af en toe eens op een hockey-schaats.

Meer weten over schaatsen? Check de Wiki!
Voorbeelden van leuke feitjes;

Schaatsen deed men vroeger op de botten van dieren.
In 1882 al de schaatsbond is opgericht.
Dat schaatsen vroeger een goede bron van inkomsten was.
In de 19e eeuw zijn de schaatsen waarmee wij schaatsen.
Het is alweer 12 jaar geleden dat de laatste 11-stedentocht is gereden
In 1960 de eerste kunstijsbaan (geen kunststof) werd geopend.
In 1985 de eerste overdekte ijsbaan werd geopend.